ఇతర సీజన్లతో పోల్చితే వేసవిలో ఆరోగ్యం విషయంలో కొంచెం జాగ్రత్తగా ఉండాలి. వాతావరణంలోని విపరీతమైన వేడి శరీరంలోని నీటినంతటినీ చెమట రూపంలో పీల్చేస్తుంది. ఫలితంగా డీహైడ్రేషన్‌కు గురయ్యే ప్రమాదం ఉంది. ఇక చెమట అధికంగా పట్టడం వల్ల శరీరంలోని ఎలక్ర్టోలైట్స్‌ స్థాయుల్లో మార్పులు చోటుచేసుకుంటాయి. అదేవిధంగా కొన్ని రకాల సీజనల్‌ వ్యాధులు, చర్మం జిడ్డుగా మారిపోవడం, కంది పోవడం, స్కిన్‌ అలర్జీలు, ట్యానింగ్‌ సమస్యలు అధికంగా ఎదురవుతుంటాయి. వీటికి తోడు కరోనా ఇంకా మనల్ని వెంటాడి వేధిస్తోంది. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో ఆరోగ్యకరమైన ఆహారమే మన ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుతుందంటున్నారు పోషకాహార నిపుణులు.

‘ఏది తిన్నా వికారంగా అనిపిస్తోంది.. తీసుకున్న ఆహారం సరిగ్గా అరగట్లేదు.. ఏంటో ఈ సమస్య’ అని తలపట్టుకుంటోంది సునీత. వినీత కూడా ఇదే సమస్యతో బాధపడుతోంది. అంతేకాదు.. అప్పుడప్పుడూ కడుపులో నొప్పిగా, అసౌకర్యంగా అనిపిస్తోందని వాపోతోంది.

మన సంస్కృతి సంప్రదాయాల్లో ఆరోగ్యానికి చాలా ప్రాధాన్యం ఉంది. ఏ పర్వదినాల్లో ఏం వండుకోవాలనే నియమాలన్నీ ఆయుర్వేద సూత్రాలపై ఆధారపడినవే. మన శరీర ఆరోగ్యానికి, అనారోగ్యానికి ప్రధాన కారణమైన వాత, పిత్త, కఫాలు.. రుతువుల్లో వచ్చే మార్పులతో ప్రభావితమవుతాయి. అందుకే మారే రుతువులతో పాటు ఆహారంలో మార్పులు చేసుకొని ఆరోగ్యాన్ని పరిరక్షించుకోవాలి.

ఒంట్లో కాస్త నలతగా అనిపిస్తే చాలు.. మెడికల్‌ షాప్‌ నుంచి ఏదో ఒక ట్యాబ్లెట్‌ తెచ్చుకోవడం, వేసేసుకోవడం చేస్తుంటామే తప్ప.. ఆ అనారోగ్యాన్ని తగ్గించగలిగే ఔషధాలు మన వంటింట్లోనే ఉన్నాయన్న విషయం మాత్రం ఆలోచించం. అంతేకాదు.. ఏ వ్యాధులూ సోకకుండా మన శరీరానికి రక్షణ కవచంలా పనిచేసే రోగనిరోధక వ్యవస్థను పటిష్ట పరిచే సహజసిద్ధమైన ఔషధాలకు మన వంటిల్లు నిలయం. అలాంటి పదార్థాల్లో కొన్ని మసాలా దినుసులు కూడా ఉన్నాయి. సో.. వివిధ మసాలా దినుసుల్లో ఉన్న పోషక విలువలేంటో ఇప్పుడు చూద్దాం..

డిప్రెషన్.. ప్రపంచంలో ఎక్కువమంది ఎదుర్కొంటున్న ఆరోగ్య సమస్యల్లో ఇదీ ఒకటి. హార్మోన్ల స్థాయుల్లో మార్పులు, ఆరోగ్య, వ్యక్తిగత, ఆర్థిక పరమైన సమస్యలు, పని ఒత్తిడి.. వంటి ఎన్నో కారణాలు ఈ సమస్య తలెత్తడానికి దోహదం చేస్తున్నాయి. ఇంకా చెప్పాలంటే.. పురుషుల కంటే మహిళలే అధికంగా డిప్రెషన్‌కు గురవుతున్నారని ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ అంచనా వేసింది. ఈ నేపథ్యంలో ‘ప్రపంచ ఆరోగ్య దినోత్సవం’ సందర్భంగా డిప్రెషన్‌ని దూరం చేసుకునే మార్గాల గురించి తెలుసుకుందాం రండి..

నమస్తే మేడం. నాకు ఎనిమిదో నెల ఉన్నప్పుడు నా గర్భంలోనే బేబీ చనిపోయింది. బేబీ హార్ట్‌బీట్‌ తక్కువగా ఉన్నందు వల్లే అలా జరిగిందని డాక్టర్‌ చెప్పారు. బిడ్డ చనిపోయి అప్పటికే మూడు రోజులైనా నార్మల్‌ డెలివరీ చేసి బేబీని బయటికి తీశారు. అసలు అలా సాధ్యమవుతుందా? నేను మళ్లీ గర్భం ధరించే అవకాశాలున్నాయా? మొదటిసారి ఎదురైన ఈ సమస్య ప్రభావం మరోసారి గర్భంపైన పడుతుందా? సలహా ఇవ్వండి. - ఓ సోదరి

హాయ్‌ మేడమ్‌. నాకు ఇటీవలే పెళ్లైంది. మాకు అప్పుడే పిల్లలు వద్దనుకుంటున్నాం. అందుకోసం సురక్షితమైన గర్భ నిరోధక పద్ధతులు ఏమున్నాయో చెప్పగలరు. అలాగే గర్భం రాకూడదంటే రుతుచక్రంలో అండం విడుదలయ్యే రోజుల్ని ఎలా లెక్క పెట్టుకోవాలి? ఆ రోజుల్లో కలవకుండా, ఇతర రోజుల్లో కలిసినా గర్భం వచ్చే అవకాశాలేమైనా ఉన్నాయా? దయచేసి సలహా ఇవ్వండి. - ఓ సోదరి

వేసవి మొదలైపోయింది. నిన్న మొన్నటి వరకూ హాయిగా తాకిన చల్లగాలులు క్రమంగా వేడి పుంజుకుంటున్నాయి. తరచూ పెదాలు ఎండిపోవడం, నాలుక తడారిపోవడం వాతావరణంలో వేడి పెరిగేకొద్దీ తీవ్రమౌతాయి. కేవలం మంచినీళ్లతో ఈ సమస్యను అధిగమించడం కష్టం. కానీ ఆ మంచినీటినే మరింత శక్తిమంతంగా తయారుచేసుకుంటే డీహైడ్రేషన్ సమస్యను సులభంగా అధిగమించవచ్చు. మరి అదెలా అంటారా..? ఇదిగో ఇలా..

ఇతర సీజన్లతో పోల్చితే వేసవిలో అరుగుదల సమస్యలు కాస్త అధికంగా ఎదురవుతాయి. ఎండ వేడిమికి తోడు బయట దొరికే కలుషితమైన ఆహారం, కార్బొనేటెడ్ కూల్‌ డ్రింక్స్‌ను అధికంగా తీసుకోవడం వల్ల ఈ సమస్యలు తలెత్తుతాయి. ప్రత్యేకించి నిత్యం హడావుడిలో తిరిగే నగరవాసులకు కడుపునొప్పి, గ్యాస్ట్రిక్‌ సమస్యలు, కడుపుబ్బరం లాంటి జీర్ణ సంబంధ సమస్యలు ఎక్కువగా వస్తుంటాయి. దీంతో అప్పటికప్పుడు ఏవో మెడిసిన్స్ తీసుకుని ఉపశమనం పొందుతుంటారు. అయితే వీటి బదులు వంటింట్లో దొరికే కొన్ని పదార్థాలతో జీర్ణ సమస్యలని దూరం చేసుకోవడం మేలంటున్నారు ఆయుర్వేద నిపుణులు.

కావ్యకు బాగా చల్లటి పదార్థాలు తిన్నా, ఫ్రిజ్‌లో నిల్వ చేసిన నీళ్లు తాగినా ఇట్టే జలుబు చేసేస్తుంటుంది. అందుకే వేసవిలో ఎంత వేడిగా ఉన్నా సరే.. ఫ్రిజ్‌ వాటర్‌ను పూర్తిగా దూరం పెట్టి మట్టి కుండలో నిల్వ చేసిన నీటినే తాగుతుంటుంది.

నిత్యం మన శరీరంపై ఎన్నో రకాల వైరస్‌లు దాడి చేస్తుంటాయి. ఇది సర్వసాధారణమైన విషయమే అయినప్పటికీ.. అందులో చాలా వాటిని మన రోగ నిరోధక శక్తే అంతం చేస్తుంటుంది. మనిషిలో వ్యాధి నిరోధక శక్తి తగ్గినప్పుడే వ్యాధులు ప్రబలడం ఎక్కువవుతుంది. అందుకే చక్కటి పోషకాహారం తీసుకోవడం వల్ల సహజంగానే రోగ నిరోధక శక్తిని పెంపొందించుకోవచ్చని ఆరోగ్య నిపుణులు చెబుతున్నారు. కరోనా వైరస్‌ మళ్లీ ఉధృతమవుతోన్న వేళ తీసుకునే ఆహారం పట్ల మరింత జాగ్రత్తగా ఉండాలని నిపుణులు చెబుతున్నారు. ఈ క్రమంలోనే రోగనిరోధక శక్తిని పెంచే కొన్ని జ్యూస్‌లు క్రమం తప్పకుండా తీసుకోమంటున్నారు.

‘తగినన్ని నీళ్లు తాగడం ఆరోగ్యానికి ఎంతో మంచిది’ ఈ విషయం తెలిసినా నీళ్లు తాగే విషయంలో చాలామంది నిర్లక్ష్యం చేస్తుంటారు. నీళ్లు రుచికరంగా ఉండకపోవడమే ఇందుకు కారణమంటారు. అయితే ఈ నీళ్లను రుచికరంగా మార్చుకోవడానికి వివిధ రకాల సహజసిద్ధమైన పదార్థాలను ఆ నీటిలో కలుపుకొని తీసుకుంటున్నారు చాలామంది. కీరా దోస నీళ్లు కూడా ఆ కోవకే చెందుతాయి. నీటి శాతం ఎక్కువగా ఉండే కీరా దోసను నీటితో కలిపినప్పుడు అందులోని పోషకాలు రెట్టింపై సంపూర్ణ ఆరోగ్యం సొంతమవుతుందంటున్నారు నిపుణులు. పైగా ఈ వేసవిలో ఎదురయ్యే డీహైడ్రేషన్‌, శారీరక శక్తి క్షీణించడం, చర్మ సమస్యలు.. మొదలైన వాటన్నిటికీ ఈ నీళ్లు చెక్‌ పెడతాయట! మరి, ‘ప్రపంచ నీటి దినోత్సవం’ సందర్భంగా అమృతంతో సమానమైన ఈ నీటి వల్ల కలిగే ఆరోగ్య ప్రయోజనాలేంటో తెలుసుకుందాం..!

నిద్రలేమి.. ప్రస్తుతం చాలామంది ఎదుర్కొంటున్న సమస్యల్లో ఇది అతి ముఖ్యమైంది. అయితే పురుషుల్లో కంటే మహిళల్లో ఈ సమస్య మరింత తీవ్రంగా ఉన్నట్లు కొన్ని అధ్యయనాల్లో వెల్లడైంది. ఒత్తిడి, అనవసరమైన ఆందోళనలు, అతిగా ఆలోచించడం, ఇతర ఆరోగ్య సమస్యలు.. మొదలైనవన్నీ ఇందుకు కారణమవుతున్నాయనేది నిపుణుల అభిప్రాయం. మరి దీన్ని ఇలాగే వదిలేస్తే ఆరోగ్యం మరింతగా పాడయ్యే ప్రమాదం ఉంటుంది. కాబట్టి ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి ప్రశాంతమైన నిద్ర చాలా అవసరం. అందుకోసం కొన్ని నియమాల్ని పాటించాలి. 'ప్రపంచ నిద్ర దినోత్సవం' సందర్భంగా ఆ నియమాలేంటో తెలుసుకుందాం రండి..

మగువల అందంలో వక్షోజాలది కీలక పాత్ర. అయితే తక్కువ బరువు, జన్యుపరమైన కారణాలు, జీవనశైలి.. ఇలా పలు కారణాల వల్ల కొంతమంది మహిళల్లో వాటి ఆకృతి, పరిమాణం ఉండాల్సిన దాని కన్నా తక్కువగా ఉంటాయి. దీంతో వారు ఆత్మన్యూనతా భావానికి గురవుతుంటారు. అయితే వీటి పరిమాణాన్ని పెంచుకోవడానికి ప్రస్తుతం పలు చికిత్సలు సైతం అందుబాటులో ఉన్నాయి. కాకపోతే వీటికి బోలెడంత ఖర్చవుతుంది..

సమ్మర్ అంటేనే విపరీతమైన వేడి. ఈ కాలంలో బయటి ఉష్ణోగ్రతలతో పాటు శరీర ఉష్ణోగ్రతలు సైతం పెరుగుతుంటాయి. తద్వారా శరీరంలోని నీటిశాతం చెమట రూపంలో ఆవిరైపోయి డీహైడ్రేషన్‌కు గురయ్యే ప్రమాదం ఉంది. కాబట్టి ఈ సీజన్లో శరీరానికి చలువ చేసే పదార్థాల్ని ఎక్కువగా తీసుకుంటూ ఉండాలంటున్నారు ఆరోగ్య నిపుణులు. అయితే చలువ చేసే పదార్థాలంటే కేవలం నీటి శాతం ఎక్కువగా ఉండేవి మాత్రమే కాదు.. నల్ల ఉప్పు (బ్లాక్ సాల్ట్)ను కూడా రోజువారీ ఆహారంలో భాగం చేసుకోవాలని చెబుతున్నారు. మన వంటల్లో అతి తక్కువగా వాడే ఈ ఉప్పు వల్ల మన ఆరోగ్యానికి ఎన్నో ప్రయోజనాలు చేకూరతాయి. అందుకే ఆయుర్వేద మందుల తయారీలో, వివిధ రకాల థెరపీల్లో కూడా దీన్ని ఎన్నో ఏళ్ల నుంచి వాడుతున్నారు. మరి, ఇంతకీ ఈ నల్ల ఉప్పుతో ఆరోగ్యానికి ఎలాంటి ప్రయోజనాలు కలుగుతాయో తెలుసుకుందాం రండి...

అవయవ దానం అన్నింటికన్నా గొప్పదంటుంటారు. తాము చనిపోతూ ఆపదలో ఉన్న వ్యక్తికి తమ అవయవాలను దానమిచ్చే ప్రాణదాతలు కొందరైతే.. బతికుండగానే తమ శరీరంలోని జంట అవయవాల్లో ఒక దాన్ని దానం చేస్తూ దాతృత్వానికి నిలువెత్తు నిదర్శనంగా నిలుస్తున్నారు మరికొందరు. అయితే ఇలాంటి అవయవ దానాల్లో పురుషుల కంటే మహిళలే ఎక్కువ శాతం మంది ఉన్నారని ఓ అధ్యయనంలో తేలింది. అందులోనూ కిడ్నీ దానమిచ్చే దంపతుల్లో (Spousal Kidney Donors) మహిళలదే పైచేయి అని, వారి వాటా 90 శాతంగా ఉన్నట్లు వెల్లడైంది. ఇక తమ తండ్రులకు కిడ్నీ దాతలుగా మారిన కూతుళ్లు 39 శాతంగా ఉన్నట్లు అదే అధ్యయనంలో రుజువైంది. ఏదేమైనా మన శరీరానికి రెండు కళ్లుగా భావించే రెండు కిడ్నీల్లో నుంచి ఒకటి దానమిస్తే ఒక్కోసారి అంతకుముందున్నంత సౌకర్యంగా మెలగలేకపోవచ్చు. ఈ క్రమంలో ఉన్న ఒక్క కిడ్నీని ఆరోగ్యంగా కాపాడుకోవడం అంతకంటే ముఖ్యమని చెబుతున్నారు నిపుణులు. ‘అంతర్జాతీయ కిడ్నీ దినోత్సవం’ సందర్భంగా ఒక్క కిడ్నీతో జీవితం గడుపుతోన్న వారు ఆరోగ్యపరంగా ఎలాంటి జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి? జీవనశైలిలో ఏయే మార్పులు చేసుకోవాలి? తదితర విషయాల గురించి తెలుసుకుందాం.

యాభై ఏళ్లు దాటిన జయకు బీపీ, షుగర్‌ సమస్యలున్నాయి. దీంతో టీకా వేయించుకుంటే ఎలాంటి దుష్ప్రభావాలు ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుందోనని వ్యాక్సిన్‌ వేయించుకోవాలా? వద్దా? అన్న సందిగ్ధంలో పడిపోయింది.

ఇప్పుడైతే నీటిని శుద్ధి చేసుకోవడానికి వివిధ రకాల వాటర్ ఫిల్టర్లు, ప్యూరిఫైయర్లు పుట్టుకొస్తున్నాయి.. కానీ పూర్వకాలంలో ఇలాంటివన్నీ ఎక్కడివి? పైగా 'ఓల్డ్ ఈజ్ గోల్డ్' అన్నట్లు ఆ కాలానికి చెందిన వారే ఎలాంటి అనారోగ్యాలు లేకుండా సంపూర్ణ ఆరోగ్యంగా ఉండేవారు కూడా! మరి ఎందుకలా? వారి ఆరోగ్య రహస్యమేంటి.. అంటారా? ఇంకేముంది 'రాగి' పాత్రలే! నీటిని నిల్వ చేసుకోవడానికైనా, ఆహారాన్ని వండుకోవడానికైనా, వండిన ఆహారం తినడానికైనా.. ఇలా ప్రతి దానికీ వారు రాగి పాత్రలనే ఉపయోగించేవారు. అందులోని సకల పోషకాలు తీసుకునే ఆహారంలో చేరి.. అవి శరీరంలోని ఇన్ఫెక్షన్లు, బ్యాక్టీరియాతో పోరాడి ఎలాంటి అనారోగ్యాలు రాకుండా కాపాడేవి. అయితే ఆ రాగి పాత్రలు ఇప్పుడు కాస్త రూపురేఖల్ని మార్చుకొని మళ్లీ మన ముందుకొచ్చేశాయి. అంతేకాదు.. వాటిని ఉపయోగించే వారూ నానాటికీ పెరిగిపోతున్నారు. ఈ క్రమంలో రాగి పాత్రల్లో నిల్వ చేసిన నీటిని తాగడం, రాగి పాత్రల్లో ఆహారం తినడం.. వంటి వాటి వల్ల ఆరోగ్యానికి కలిగే ప్రయోజనాలేంటో తెలుసుకుందాం రండి...

'అపురూపమైనదమ్మ ఆడజన్మ' అన్నాడో కవి. అవును.. నిజంగా ఆడజన్మ అపురూపమైందే.. అజరామరమైందే. ఎందుకంటే, ఇల్లాలిగా ఇంటి పనులన్నీ చక్కబెడుతూ.. ఆలిగా భర్తకు సేవలు చేస్తూ.. తల్లిగా పిల్లల ఆలనాపాలనా చూసుకుంటూ.. కూతురిగా, కోడలిగా కుటుంబ అభివృద్ధికి సలహాలిస్తూ.. చేసే ప్రతి పనినీ బాధ్యతతో నిర్వర్తిస్తుంది స్త్రీ. అందుకే ఆడదానికి భూదేవికి ఉన్నంత ఓర్పు, సహనం ఉంటుందంటారు. అలాగని మహిళల పాత్ర కేవలం ఇంటికే పరిమితం కాదు. సమాజాభివృద్ధిలో కూడా ఎంతోమంది మహిళలు కీలక పాత్ర పోషించడం చూస్తూనే ఉన్నాం. మరి అటు ఇంట్లో, ఇటు సమాజంలో మహిళలు ఉన్నతి సాధించాలంటే వారు శారీరకంగా, మానసికంగా.. ఆరోగ్యంగా, దృఢంగా ఉండడం చాలా అవసరం. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే సంపూర్ణ ఆరోగ్యంతోనే మహిళలు అన్నింటా శక్తిమంతులవుతారనడంలో ఎలాంటి సందేహం లేదు. అయితే 'మహిళా సాధికారత'లో ఆరోగ్యం పాత్ర ఎంత వరకు ఉందో తెలుసుకుందాం రండి..

మనం తీసుకునే ఆహారంలో పోషకాలు తగ్గిపోతే రకరకాల ఆరోగ్య సంబంధ సమస్యలు తలెత్తుతాయి. అందులో నోటిపూత కూడా ఒకటి. శరీరంలో వేడి ఎక్కువవడం, అధిక ఒత్తిడికి గురవడం, డీహైడ్రేషన్.. ఇలా పలు కారణాల వల్ల నోటి లోపల చిగుళ్లపై, బుగ్గలకు లోపలి వైపు గాయం మాదిరిగా ఏర్పడతాయి. ఇవి చూడడానికి గుండ్రంగా, చుట్టూ ఎర్రగా ఉండి దాని మధ్యలో తెల్లగా లేదా బూడిద రంగులో ఉంటాయి. వీటివల్ల వచ్చే నొప్పి మాత్రం చాలా తీవ్రంగా ఉంటుంది. బ్రష్ చేసుకునేటప్పుడు, ఏదైనా తిన్నప్పుడు.. ఆఖరికి తియ్యటి పదార్థం తిన్నా సరే.. ఈ గాయానికి తగిలితే చాలు.. చాలా నొప్పి వస్తుంది. ఫలితంగా అసౌకర్యంగా, ఇబ్బందిగా అనిపిస్తుంది. ఈ క్రమంలో సమస్య నుంచి ఉపశమనం పొందాలంటే కొన్ని సహజసిద్ధమైన మార్గాలున్నాయి. అవేంటో చూద్దామా??

నమస్తే డాక్టర్‌. నా వయసు 29. నాకు 18 నెలల బాబున్నాడు. నాకు ప్రెగ్నెన్సీ డయాబెటిస్‌ ఉంది. దాన్నెలా తగ్గించుకోవాలి? అలాగే నాకు తరచుగా చంకలో గడ్డలు వస్తుంటాయి. వేసవి కాలం ఈ సమస్య మరింతగా ఉంటుంది. ఈ రెండు సమస్యలకు తగిన పరిష్కారం చెప్పండి. - ఓ సోదరి