చిన్న పిల్లలు ఏదైనా పని చేయద్దంటే అదే చేస్తుంటారు.. ‘అది నీ వల్ల కాదు..’ అని ఎవరైనా అంటే.. ఎందుకు కాదు.. తప్పకుండా అవుతుందని చేసి మరీ చూపిస్తుంటారు. చిన్నతనం నుంచీ తనలో ఉన్న ఈ మొండితనమే నేడు తనను ఓ ప్రతిష్ఠాత్మక యూనివర్సిటీకి వైస్‌-ఛాన్స్‌లర్‌ని చేసిందని అంటున్నారు జార్ఖండ్‌కు చెందిన ఆదివాసీ మహిళ సోనాఝారియా మిన్జ్‌. ఆదివాసీవంటూ ఇంగ్లిష్‌-మీడియం స్కూల్లో చేర్చుకోకపోయినా చదువుపై మక్కువ వీడలేదామె. ‘గణితంలో నువ్వు రాణించలేవు’ అన్నారని.. అదే సబ్జెక్టుపై పట్టు సాధించి మరీ.. ముచ్చటగా మూడుసార్లు వంద శాతం మార్కులు సంపాదించారామె. అదే పట్టుదలతో కష్టపడి చదివి.. ప్రతిష్ఠాత్మక జేఎన్‌యూలో కంప్యూటర్‌ పాఠాలు బోధించే స్థాయికి చేరుకున్నారు. ఇటీవలే జార్ఖండ్‌ దుమ్కాలోని సిడో కన్హు ముర్ము విశ్వవిద్యాలయ (ఎస్‌కేఎంయూ) వైస్‌-ఛాన్స్‌లర్‌గా నియమితులైన మిన్జ్‌.. ఈ పదవికి ఎంపికైన రెండో ఆదివాసీ మహిళగా చరిత్ర సృష్టించారు. ఈ నేపథ్యంలో చదువుకునే క్రమంలో తనకెదురైన సవాళ్లను ఓసారి ఇలా గుర్తు చేసుకున్నారు మిన్జ్‌.

ఆర్. శ్రీలేఖ.. కేరళ కేడర్ నుంచి 1987లో పోలీస్ ఆఫీసర్‌గా నియమితురాలైన మొట్టమొదటి మహిళ. ఇంతకీ ఆర్ అంటే ఆమె ఇంటిపేరు అనుకుంటున్నారా?? కాదండీ.. అది ఆమె మారు పేరు. ఆర్ అంటే రైడ్. కేరళలోని ప్రముఖుల ఇళ్లలో సోదాలు జరిపిన సీబీఐ రైడింగ్ టీంలో ఈమె కూడా ఒక ముఖ్య వ్యక్తి. అందుకే ఆమెని అంతా 'ఆర్ శ్రీలేఖ' అని పిలవడం ప్రారంభించారు. అంతేనా.. రెండేళ్ల క్రితం కేరళ డీజీపీ ర్యాంకు పొందిన మొట్టమొదటి మహిళగా చరిత్ర సృష్టించిన ఆమె తాజాగా ఆ రాష్ట్ర డీజీపీగా పూర్తిస్థాయి బాధ్యతలు తీసుకోనున్నారు. తద్వారా ఈ ఘనత సాధించిన తొలి మహిళగా అరుదైన గుర్తింపు సొంతం చేసుకున్నారు. ఓవైపు ఐపీఎస్ ఆఫీసర్‌గా సమర్థంగా విధులు నిర్వర్తిస్తూనే మరోవైపు రచయిత్రిగా, మంచి సామాజిక వేత్తగా కూడా గుర్తింపు పొందారు. ఆమె ఛేదించిన మర్డర్ మిస్టరీల ఆధారంగా కొన్ని పుస్తకాలు కూడా రచించారు. ఆమె ఈ స్థాయికి చేరుకునే క్రమంలో ఎన్నో ఆటుపోట్లను సైతం ఎదుర్కొన్నారు.

కేరళకు చెందిన సోఫీ థామస్‌ వ్యవసాయ కుటుంబంలో పుట్టింది. తెల్లకోటు వేసుకుని ప్రజల ప్రాణాలు కాపాడదామనుకుంది. కానీ యాదృచ్ఛికంగా మనసు మార్చుకుని న్యాయశాస్త్రం వైపు అడుగులేసింది. నల్లకోటు ధరించి బాధితుల పక్షాన నిలిచింది. అలా న్యాయవాదిగా, న్యాయమూర్తిగా అంచెలంచెలుగా రాణించిన ఆమె తాజాగా మరో అరుదైన గుర్తింపు సొంతం చేసుకున్నారు. ఈ మేరకు ఆ రాష్ర్ట హైకోర్టు రిజిస్ట్రార్‌ జనరల్‌గా నియమితులైన ఆమె ఈ ఘనతను సాధించిన తొలి మహిళగా చరిత్ర సృష్టించింది. మరి తెల్లకోటు వేసుకోవాలనుకుని నల్లకోటు వేసుకున్న సోఫీ థామస్‌ గురించి కొన్ని ఆసక్తికర విషయాలు తెలుసుకుందాం రండి.

అరక పట్టే పనిలేదు... మెరక దున్నే అవసరం అంతకన్నా లేదు... మాగాణం లేకున్నా.. ఇంటి ప్రాంగణాన్నే వ్యవసాయ క్షేత్రంగా మార్చేయొచ్చు.. కుళాయి నీటినే మితంగా సరిపెట్టుకోవచ్చు.. ఏడాది పొడవునా పంట పండించుకోవచ్చు.. ఇలాంటి కొత్తరకం సాగుబడితో ఊహించని దిగుబడులు సాధిస్తున్నారు భాగ్యనగర రైతు మండ్ల లక్ష్మి... ‘జల సాగు’ విధానంతో భళా అనిపించుకున్న ఈ ఆధునిక సేద్యకారిణి అనుభవాలివి. అన్నింట్లో హైటెక్‌ పద్ధతులు వచ్చినట్టే.. వ్యవసాయమూ కొత్తపుంతలు తొక్కుతోంది. తరిగిపోతున్న సహజ వనరులను సద్వినియోగం చేసుకునే క్రమంలో కొత్తరకం సేద్య విధానాలు తెరమీదికొస్తున్నాయి. భవిష్యత్‌ అవసరాలకు తగ్గట్టుగా వినూత్న మార్పుగా చెప్పుకొంటున్న విధానం జల సాగు. అదే హైడ్రోపోనిక్‌ విధానం. ఇంకా చెప్పాలంటే నేల విడిచి సాగు చేయడమన్నమాట. ఈ పద్ధతిలో మట్టితో పని లేకుండా పంటలు పండిస్తున్నారు పలువురు ఔత్సాహిక రైతులు, వ్యవసాయంపై ఆసక్తి ఉన్న యువత. ఈ కోవకే చెందుతారు లక్ష్మి.

‘సాయం చేయాలంటే మన దగ్గర డబ్బే ఉండాల్సిన అవసరం లేదు. మంచి మనసుంటే చాలు’ అన్న మాటలను నిరూపిస్తూ చాలామంది కరోనాపై పోరులో భాగస్వాములవుతున్నారు. సెలబ్రిటీలతో పాటు సామాన్యులు కూడా తమకు తోచిన సహాయం చేస్తూ అందరి మన్ననలు అందుకుంటున్నారు. ఇక చిన్న పిల్లలు అయితే తమ పిగ్గీ బ్యాంకులో పోగేసుకున్న సొమ్మంతా విరాళంగా అందించి పెద్దమనసు చాటుకుంటున్నారు. ఈక్రమంలో ఓ యాచకురాలు కూడా వైరస్‌ వ్యతిరేక పోరులో భాగస్వామురాలయింది. ఆకలి బాధ ఎలా ఉంటుందో స్వయంగా తెలిసిన ఆమె తన వంతు సాయంగా క్వింటాల్‌ (100 కేజీలు) బియ్యంతో పాటు చీరలు, యాచిస్తూ పోగేసిన డబ్బును విరాళంగా అందించి విశాల హృదయాన్ని చాటుకుంది.

ఆమె ఓ జిల్లా పోలీస్‌ ఉన్నతాధికారి... వైరస్‌ వ్యతిరేక పోరులో భాగంగా చీకటి పడే వరకు విధులు నిర్వర్తించింది. డ్యూటీ ముగించుకుని అప్పుడే ఇంటికి చేరుకుంది. విధి నిర్వహణలో బాగా అలసిపోవడంతో నిద్రకు ఉపక్రమించింది. అయితే అర్ధరాత్రి సమయంలో ఆమెకు ఓ ఫోన్‌ వచ్చింది. ‘అమ్మా ఆకలేస్తోంది. మూడు రోజుల నుంచి ఏమీ తినలేదు. కడుపు కాలిపోతోంది’ అని అవతలి వైపు నుంచి ఓ ఆడగొంతు మాటలు వినిపించాయి. ఉన్నతాధికారులు సాధారణంగా ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో విసుక్కోవడమో, కింది స్థాయి అధికారులకు వారి బాధ్యతలను అప్పజెప్పడమో, లేకపోతే ఇతర ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలను ఆలోచిస్తారు. కానీ ఆమె అలా చేయలేదు. మానవతా హృదయంతో అప్పటికప్పుడు స్వయంగా లెమన్ రైస్‌ తయారుచేసి 11 మంది ఆకలి బాధితుల కడుపు నింపింది. అలా అర్ధరాత్రి సమయంలో..అది కూడా ఆఫ్‌ డ్యూటీలో కూడా కరోనాపై పోరులో భాగస్వామురాలయింది విజయనగరం జిల్లా ఎస్పీ రాజకుమారి.

కరోనా కట్టడిలో పురుషాధినేతలు పరేషాన్‌ అవుతున్నారు. పెద్దన్నలు సైతం పెద్దగా ఏం సాధించలేకపోతున్నారు. అదే సమయంలో.. స్త్రీమూర్తులు తమ యుక్తిని చాటుతున్నారు. దేశాధినేతలు కాస్తా తల్లిపాత్ర పోషిస్తున్నారు. పిల్లల మేలుకోరి కొవిడ్‌పై పోరాడుతున్నారు. తైవాన్‌ అధ్యక్షురాలు త్సాయ్‌ఇంగ్‌ కావొచ్చు.. న్యూజిలాండ్‌ ప్రధాని జెసిండా ఆర్డెర్న్‌ కావొచ్చు.. ఎందరెందరో ఇంతులు.. కరోనా అంతు తేలుస్తున్నారు!

వేలల్లో ప్రసవాలు చేసిన చేతులు.. పెద్ద ప్రాణానికి ఏ ముప్పూ రాకుండా కాపాడిన చేతులు.. అడ్డం తిరిగిన బిడ్డనూ అడ్డంకులు అధిగమించి ఈ లోకంలోకి తెచ్చిన చేతులు.. ఈసారి తల్లీబిడ్డలే కాదు.. ఆ వైద్యులూ ఆపదలో ఉన్నారు. ప్రాణాలను ఫణంగా పెట్టి శస్త్రచికిత్సకు పూనుకున్నారు. గంటలోపు గండాన్ని దాటి.. శిశువుకు స్వాగతం పలికారు. కొవిడ్‌ బాధితురాలికి పురుడు పోసి వైద్యుల గొప్పదనాన్ని మరోసారి చాటారు. కరోనా బారినపడిన ఇద్దరు గర్భిణులకు అమ్మదనం ప్రసాదించారు. వారే గాంధీ ఆస్పత్రికి చెందిన వైద్యబృందం. దానికి నేతృత్వం వహించారు గాంధీ ఆస్పత్రి గైనకాలజీ హెచ్‌ఓడీ, ప్రముఖ వైద్యనిపుణురాలు డాక్టర్‌ మహాలక్ష్మి. ఈ సందర్భంగా వసుంధర ఆమెను పలకరించింది.

రంజాన్‌ మాసంలో ఉపవాసం (రోజా) పాటించే ముస్లింలు ఎక్కువగా బయట తిరగరు. ఏదైనా అవసరమొచ్చి బయటకు వెళ్లినా త్వరగా పనులు ముగించుకుని ఇంటికి చేరుకుంటారు. ఈ మాసమంతా ఇంట్లోనో, మసీదులోనో ప్రార్థనలు చేస్తూ, ఖురాన్‌ను పఠిస్తూ ఉంటారు. ఈనేపథ్యంలో ఉపవాసం పాటిస్తూనే చురుగ్గా సేవా కార్యక్రమాల్లో పాల్గొంటోంది దిల్లీకి చెందిన ఇమ్రాన్‌సైఫీ. కరోనా తెచ్చిన కష్టకాలంలో తన వంతు బాధ్యతగా పరిశుభ్రతపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పిస్తూ ఇళ్లు, గుళ్లు, మసీదులు, గురుద్వారాల్లో స్వయంగా శానిటైజర్‌ స్ర్పే చేస్తోంది. ముస్లింలు సంప్రదాయంగా ధరించే బుర్ఖాతోనే పరిసరాలన్నింటినీ పరిశుభ్రం చేస్తోందీ సూపర్‌వుమన్‌. మరి కరోనా మహమ్మారిపై తనదైన పోరు సాగిస్తున్న ఈ యోధురాలి గురించి కొన్ని ఆసక్తికర విషయాలు తెలుసుకుందాం రండి.

ఆకలితో ఉన్న వాళ్లకు అన్నంపెట్టి... అమ్మైంది. పేద విద్యార్థులు చదువుకోవడానికి సాయంచేసి పెద్దక్కలా అండగా నిలిచింది. ఇంటిపెద్ద చనిపోతే దహన సంస్కారాలు చేసి.. ఆ ఇంటికే పెద్ద దిక్కయ్యింది. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే అవసరం, ఆపద ఎక్కడ ఉంటే తస్లీమా అక్కడ ఉంటారు. ములుగు సబ్‌ రిజిస్ట్రార్‌గా పనిచేస్తున్న తస్లీమా ఈ కరోనా కష్టకాలంలో ఎంతో మందికి అండగా నిలిచి అందరి చేత శెభాష్‌ అనిపించుకుంటున్నారు...

కరోనా వైరస్‌ను కట్టడి చేసేందుకు శాస్త్రవేత్తలు.. వందల కొద్దీ పరిశోధనలు చేపడుతున్నారు. వీటిలో అమెరికా ఫుడ్‌ అండ్‌ డ్రగ్‌ అడ్మినిస్ట్రేషన్ అనుమతులు పొందిన రెమిడెసివిర్‌ ఔషధం కోట్లాదిమందిలో ఆశలు రేపుతోంది. ఈ ఔషధం తయారీ బృందంలో భారతీయ మూలాలున్న స్టాన్‌ఫర్డ్‌ వైద్యులు డాక్టర్‌ అరుణ సుబ్రమణియన్‌, నీరా అహూజా కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నారు..

పోస్ట్‌.. ఆహారం. పోస్ట్‌... ఔషధాలు. పోస్ట్‌.. మామిడిపళ్లు. లాక్‌డౌన్‌వేళ తంతితపాలా తనవంతు పాత్ర పోషిస్తోంది. తోకలేని పిట్ట ఆహారాన్ని ఆకలి చిరునామాకు చేరవేస్తోంది. ఆపత్కాలంలో అండగా నిలుస్తోంది. ఈ బృహత్కార్యంలో 17 వేల మంది సైన్యాన్ని ముందుండి నడిపిస్తున్నారు చీఫ్‌ పోస్ట్‌ మాస్టర్‌ జనరల్‌ సంధ్యారాణి కన్నెగంటి. సరైన నాయకత్వం ఉంటే సమర్థమైన సేవలు ఎలా అందించవచ్చో నిరూపిస్తున్నారు. ఆమెతో వసుంధర మాట కలిపింది...

ఇంట్లో ఓ మనిషినో, ఆత్మీయుడినో కోల్పోతే ఆ బాధను మాటల్లో చెప్పలేం. చనిపోయింది పిల్లలైతే ఆ విషాదం నుంచి తేరుకోవాలంటే అంత సులభం కాదు. అలాంటిది 13 ఏళ్లు అపురూపంగా పెంచుకున్న కన్న కూతురు కానరాని లోకాలకు వెళ్లిపోతే ఓ తల్లి పడే ఆవేదన ఎలా ఉంటుందో అసలు వూహించలేం. ఆ బాధ నుంచి కోలుకుని సాధారణ స్థితికి రావడం అసాధ్యమనే చెప్పుకోవాలి. అలాంటిది కూతురు మరణించిన రెండు రోజుల వ్యవధిలోనే తిరిగి విధులకు హాజరైంది ఓ మహిళా హోంగార్డ్‌. కడుపుకోతను దిగమింగుకుంటూ, కన్నీళ్లు తుడుచుకుంటూనే కరోనా వైరస్‌పై పోరాడేందుకు సిద్ధమైంది. తన వృత్తి నిబద్ధతతో అందరి మన్ననలు అందుకుంటోన్న ఆ సూపర్‌ పోలీస్‌ గురించి మనమూ తెలుసుకుందాం రండి!

అన్న మనపై అనురాగం చూపించొచ్చు.. అక్క మనకి ఆప్యాయత పంచచ్చు. నాన్న మన బాధ్యత తీసుకోవచ్చు. కానీ అమ్మ మాత్రం అన్నీ తానే అయి పిల్లల్ని కడుపులో దాచుకుంటుంది. అందుకే ఈ సృష్టిలో దేనికైనా ప్రత్యామ్నాయం దొరుకుతుందేమో కానీ.. అమ్మ ప్రేమకు మరేదీ సాటిరాదని చెప్పడం అతిశయోక్తి కాదు.. కష్టమొచ్చినా, కన్నీళ్లొచ్చినా పిల్లల మేలు కోసం ఎంతటి త్యాగానికైనా సిద్ధపడుతుంది అమ్మ. వాళ్ల బాగోగుల కోసం తన శక్తినంతా ధారపోస్తుంది. అందుకే పిల్లలు కూడా అమ్మనే ‘సూపర్‌ హీరో’గా భావిస్తారు. తను తోడుంటే ఎలాంటి సమస్య వచ్చినా ఇట్టే పరిష్కారం దొరుకుతుందని ఆ పిల్లల నమ్మకం. అలాంటి నమ్మకాన్ని ఈ పిల్లలు కూడా తన తల్లిలో చూశారు. అయితే తన పిల్లల ఆకలిని చూడలేక ఎప్పటికీ ఉడకని వంట చేసిందా తల్లి. అయితే అది తినేందుకు మాత్రం కాదని ఆ పసి హృదయాలకు తెలియదు. గంజి మెతుకులకు నోచుకోని తన పిల్లల ఆకలిని మరిపించడానికి ఆ తల్లికి ఇంతకంటే వేరే దారి కనిపించలేదు. వినగానే గుండె బరువెక్కించే ఈ హృదయవిదారక ఘటన కెన్యాలో చోటుచేసుకుంది.

ఉదయాన్నే టీ, బిస్కెట్లు.. మధ్యాహ్నం భోజనం.. సాయంత్రం తర్భూజ.. ఏమిటీ మెను అనుకుంటున్నారా? దారి వెంట భారంగా వెళ్లిపోతున్న వలస కూలీలపై ఓ అమ్మ చూపిస్తున్న ఔదార్యం ఇది. సాధారణ అంగన్‌వాడీ కార్యకర్త... గమ్యం తెలియని బాటసారిని ఒయాసిస్‌లా ఆదుకుంటున్నారు.

కంటికి కనిపించకుండానే మానవాళి మనుగడకు సవాల్‌ విసురుతోంది కరోనా వైరస్‌. ఇప్పటికే లక్షలాది మందిని పొట్టన పెట్టుకున్న ఈ మహమ్మారి ధాటికి అందరూ తమ ప్రాణాలు అరచేతిలో పెట్టుకుని గడుపుతున్నారు. ఇదే సమయంలో ఈ వైరస్‌ నుంచి మానవజాతిని రక్షించేందుకు ప్రపంచవ్యాప్తంగా శాస్ర్తవేత్తలు, వైద్య నిపుణులు నిరంతరంగా పరిశోధనలు కొనసాగిస్తున్నారు. వ్యాక్సిన్‌ తయారీ కోసం కంటిమీద కునుకులేకుండా శ్రమిస్తున్నారు. ఈక్రమంలో బ్రిటన్‌లోని ఆక్స్‌ఫర్డ్‌ విశ్వవిద్యాలయానికి చెందిన ఓ సైంటిస్టుల బృందం ఎన్నో పరిశోధనలు చేసి ఓ టీకాను కనిపెట్టింది. కరోనా కట్టడికి సంబంధించి ఆశలు రేకెత్తిస్తోన్న ఈ టీకా తయారీ బృందంలో చంద్రా దత్తా అనే భారతీయ మహిళా శాస్ర్తవేత్త కూడా పాలుపంచుకోవడం విశేషం. కొవిడ్‌-19 వైరస్‌ వ్యాక్సిన్ అభివృద్ధిలో కీలక పాత్ర పోషిస్తోన్న ఈ కోల్‌కతా సైంటిస్టు గురించి కొన్ని ఆసక్తికర విషయాలు తెలుసుకుందాం రండి.

చేతిలో చరవాణి లేకున్నా ఫరవాలేదు.. అందులో డేటా అయిపోయినా ఇబ్బంది లేదు.. ముఖానికి మాత్రం మాస్కు ఉండాల్సిందే!! ‘మాస్కు ధరించండి.. రిస్కు తగ్గించుకోండి’ ఇప్పుడిదే తారక మంత్రం. దీనికి ఆయుర్వేద తంత్రాన్ని జతచేసి.. విలక్షణ రక్షణ కల్పిస్తున్నారు తెలంగాణలోని నారాయణపేట జిల్లా కలెక్టర్‌ హరిచందన. ఏమిటీ ఆయుర్వేద మాస్కులు.. చదివేయండి..